Historische Havenkraan weer op Ambachtse grond
De havenkraan die jarenlang dienst deed voor scheepssloperij Arie Rijsdijk-Boss & Zonen, het latere Arbez, is gisterenavond op de Noordkade geplaatst.
De kraan is cultuurhistorisch erfgoed en herinnert alles en iedereen die passeert aan de scheepsloperijen en andere maritieme bedrijvigheid in de vorige eeuw aan de westoever van de Noord en de oevers van de Rietbaan.
Overal aan de Noordkade zijn verwijzingen naar dit scheepvaartverleden: de kraan, de boei, de gebouwen die doen denken aan kajuiten of scheepsbruggen, het natuursteen zoals men op veel kades in Nederland aantreft en het toekomstig waterkunstwerk met daarop de namen van in Ambacht gesloopte schepen.
Het plaatsen van de historische havenkraan op de Noordkade - video JCBrouwer Media.
Elektrisch aangedreven overslagkraan
De blauwe kraan werd in 1963 gebouwd door de Nederlandse Kraanbouw Maatschappij (NKM) uit Utrecht. Dee elektrisch aangedreven draaikraan met een vaste arm (giek) was gemonteerd op een rijdend portaal. Het geheel stond op een kraanbaan, parallel aan de kade. Het is een goed voorbeeld van dit type overslagkraan dat in de omgeving gebruikt is bij de overslag van stukgoed en stortgoed zoals zand en grind. De kraan kon zware goederen hijsen van schip naar oever en andersom, met zowel een haak als een magneet.
"Alsof de machinist net de kraan verlaten had"
De kraan was tot uiterlijk 18 juni 2013 in bedrijf en heeft daarna al die tijd stil gestaan. Eind 2020 werd de kraan onderzocht op cultuurhistorische waarde. De inspecteurs stelden destijds dat het was "alsof de kraanmachinist net de kraan verlaten had". De NKM-kraan is in opdracht van de gemeente gerestaureerd en geconserveerd bij de firma Talsma Shipyards in Franeker.
Plaatsing historische havenkraan maandag 31 oktober 2022 - foto Richard van Hoek Fotografie.
Algemene gegevens
Informatie over de kraan voor kenners en andere geïnteresseerden: Capaciteit 6t x 20m | Totale massa 66t | Contra gewicht 29,2t | Maximale wieldruk 26t (zonder wind) | Kraanrail NS46 | Kraannorm N 1018 Rapport door Nederlandse Stichting Erfgoed Kranen (NedSEK)
Ambachtse scheepsloperijen waren wereldwijd bekend
De vier grootste Ambachtse scheepsslopers sloopten tussen 1889 en 1989 maar liefst 400 zeeschepen en vele honderden binnenvaartschepen uit alle windstreken. Zij boden werkgelegenheid aan vele Ambachters. In maritieme archieven in binnen- en buitenland staat Hendrik-Ido-Ambacht regelmatig vermeld als de laatste bestemming van een schip. Anno 2022 herinnert vrijwel niets meer aan deze bijzondere geschiedenis. Daar brengt de kraan, samen met de andere verwijzingen, nu verandering in.